Doğduğu kentin ismini alan spor: Ragbi
Mücadele ve dayanıklılığın sporu ragbi, ilk olarak 1823 yılında İngiltere’nin Rugby Kenti’nin aynı isimli okulunda oynandı.
Okulun öğrencilerinden William Webb Ellis’in futbol maçında topu eline alarak sayı yapması ve diğer oyuncuların ona eşlik etmesiyle ortaya çıkan ragbi, zamanla İngiltere dışına da çıkarak Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Fransa, Galler, İrlanda, İskoçya, Arjantin ve Fiji’de de popüler oldu.
Zamanla uluslararası karşılaşmaların düzenlendiği ragbide organizasyonlar, ulusal federasyonların bağlı olduğu, eski ismiyle Uluslararası Ragbi Birliği (IRB), 2014’ten sonra ise değişen adıyla Dünya Ragbisi (WR) tarafından yönetilmeye başlandı.
Ragbide, “Six Nations” (Altı Ulus) gibi önemli turnuvaların yanı sıra milli takımların 7’şer oyuncudan oluştuğu “Ragbi Sevens” adı altında oynanan dünya serisi de uluslararası anlamda ilgi çeken organizasyonlar arasına girdi.
– Türkiye’deki ilk ligi Fenerbahçe kazandı
Türkiye’de ragbi ilk olarak 1945 yılında Fenerbahçe Kulübünün girişimleriyle oynanmaya başlandı.
İlk kez 1945-1947 yıllarında organize edilen ragbi liginde ilk sırayı Fenerbahçe aldı.
Sarı lacivertli takımın ilk şubeyi açtığı ragbide Fenerbahçe’yi, Galatasaray ve Haydarpaşa Lisesi takip etti.
Kulüpler, ligin sona ermesinin ardından maddi zorluklar yüzünden ragbi branşlarını kapatırken, 1999 yılında Marc Mercier, Denis Ponds de Vier ile Chris Skirrow, kurdukları İstanbul Ottomans RFC ile Türkiye’yi yeniden ragbi oyunu ile buluşturdu.
– Takımlar 15 kişiden oluşuyor
Ragbi, 15’er kişilik 2 takımla 40’ar dakikadan 2 devre halinde oynanan, 3 hakemin idare ettiği, yüksek oranda güç ve kondisyona dayalı bir açık hava sporudur.
Ragbi, 100×66-70 metre dikdörtgen bir sahada oynanır. Sahanın boyu 100 metreden, eni 70 metreden fazla olamaz.
Sahada taç, orta saha, 10 metre geçiş, oyun dışı alan, 5 metre girilmez ve 22 metre çizgisi bulunur.
Her iki takım; oyun esnasında geçiş çizgisi, oyun dışı alan çizgisi ve taç çizgisinin belirlediği gol bölgesini korumaya çalışır.
Amaç, iki takım arasındaki mücadelede topu, rakibin kale çizgisinden geçirmektir.
– Kale ve çizgiler
Kale: Oyunun en önemli kısımlarındandır. Penaltı ve şutlar buraya atılır.
Orta saha çizgisi: Sahayı ikiye böler.
5 metre çizgisi: Oyuncular çizgi atışı sırasında bu çizgi önünde yan yana geçerler.
10 metre çizgisi: Hücum takımının amacı topun bu çizgiyi geçmesini sağlamaktır. Savunma takımı ise rakip oyuncunun ayak vuruşu sırasında bu çizginin arkasında kalmalıdır.
Taç çizgisi: Sporcu bu çizginin dışına çıkarsa oyun dışı kalır.
22 metre çizgisi: Rakibin vuruşu yakalandığı takdirde bu çizgilerin içinde serbest vuruş kullanılabilir.
Gol bölgesi: Top oyuncu tarafından elle taşınarak, çizgiyi geçip yere konmasıyla gol niteliği kazanır.
– Kurallar
Ragbide puanlama 4 şekilde olur.
Geçiş (Try): Oval ragbi topunun rakibin skor çizgisinin ötesine taşınmasına geçiş (try) adı verilir ve 5 puan değerindedir.
Ek Sayı Vuruşu (Conversion): Geçiş olduktan sonra yine geçişi yapan takıma “Conversion” denilen, kaleye ayakla ek sayı vuruşu hakkı tanınır. Bu sayı 2 puan değerindedir. Yani bir geçiş değerlendirilebilirse 7 puan getirir.
Şut (Drop Kick): Oyun içerisinde öncelikle topun yere değmesi koşuluyla kaleye ayakla şut atılabilir. Kale direklerinin arasından geçerse 3 puan getirir. Buna “Drop Kick” adı verilir.
Penaltı: Kazanılan penaltıdan sonra kaleye ayakla şut atma şeklinde olur. Bu da 3 puan getirir.
– Pozisyonlar
Ragbide oyuncular forvet ve bek diye ikiye ayrılır.
Forvetler, fiziki açıdan daha güçlüdür ve topa en yakın oynayan oyunculardır. Bir takımda 8 adet forvet vardır.
Bekler ise forvetlerin kazandığı topları, boş alanları kullanıp skor bölgesine taşıyan oyunculardır. Bir takımda 7 adet bek vardır.
Takımlarda belli pozisyondaki oyuncular o pozisyona ait sırt numarasını kullanmak zorundadır.
– Paslaşma
Ragbinin en belirgin kurallarından biri, “el ile pasın sadece geriye doğru” verilmesidir.
Ayakla verilen paslar ileriye doğru atılır.
Ayak paslarını geriden gelen oyuncu alabilir. Bu özelliğiyle ragbi diğer branşlardan farklıdır. Amaç tüm oyuncuları daima oyunun içinde tutmak ve rahat skor üretiminin önüne geçmektir.
– Kenetlenme (Scrum)
Geriye pas verilmesi kuralının ihlali halinde ya da topun yere düşüp ilerlemesi halinde ofsayt kararı verilir ve “scrum” denen kenetlenme gerçekleşir.
Kenetlenme, takımdaki forvetlerin rakip forvetlerle kenetlenip birbirini itmeye çalışması ve ortaya atılan topu kapma mücadelesidir.
– Çizgi Atışı (Line Out)
Topun yanlardan oyun sahasının dışına çıkması halinde “Line Out” denilen çizgi atışı yapılır.
İki takımın oyuncuları yan yana dizilip, bir oyuncuyu havaya kaldırır. Bu oyuncular ortaya atılan topu kapmaya çalışır. Atıcının topu “tam ortaya” atması çok önemlidir. Aksi halde atış tekrarlanır ya da penaltı verilebilir.
Atışı yapan takım topu hangi oyuncuya atacağını bazı şifreli mesajlarla belirtir. Bu rakam ya da lakap olabilir.
– Penaltılar
Ragbi oyun karakteri itibarıyla çok sık penaltı kararının verildiği bir spordur.
Rakibine vurmak, çelme takmak, boyun ve yukarısına müdahalede bulunmak penaltıya yol açan hareketlerdir. Bir oyuncunun yere düşmüşken topla oynaması ve topu saklaması yine penaltı kararı doğurur.
Topsuz oyuncuya müdahale de penaltı kararı getiren hareketlerden biridir. Hakemler penaltının niteliğine bağlı olarak sarı ya da kırmızı kart gösterebilirler.
Ragbide penaltı kullanma kaleye ayakla şut atma, punt-serbest vuruş (topa ayakla vurmak suretiyle, rakip kaleye yakın bir yerden taça çıkarma), paslaşarak penaltının olduğu yerden oyuna başlama ve kenetlenme şekillerinde kullanılabilir.
– Yerde yığın ve ayakta yığın (ruck ve maul)
Ragbide yere düşen oyuncunun topu elinden bırakma zorunluluğu var.
Bu kural yerde yığında da geçerlidir. Aksi halde hakem penaltı kararı verir.
Oyun içerisinde topu kapmak için sık sık yığılmalar meydana gelir. Bunların ayakta olanına “maul”, yerde olanına “ruck” denir. Bu yığılmalarda topu kullanan oyuncunun takım arkadaşları tarafından korunması ve topu kapmak isteyen rakip takım oyuncularının engellenmesi esastır.
– İndirme (Tackle)
Ragbide oyuncuyu durdurma ve topu kapma amacı ile yapılan müdahalelere indirme “tackle” denir.
İndirme sadece boyundan aşağıya yapılabilir. Amaç rakibi tutup yere indirmek veya etkisiz hale getirmektir.
İndirme sırasında çelme takmak, yumruk atmak, itmek gibi hareketler yasaktır.
– Ekipmanlar
Oyuncular temelde ragbi topu, kalın ve sağlam kumaştan yapılmış forma ve krampon dışında hiçbir şeye gereksinim duymaz.
İsteğe bağlı olarak, dişlik, başlık ve gövde koruyucusu kullanılabilir.
